شاید در فیلم های سینمایی یا کتاب ها در مورد اسکیزوفرن و بیمار اسکیزوفرنی چیزهایی دیده و شنیده باشید. در اکثر موارد شخصیت‌های داستانی که دست به کارهای عجیب و غریب یا ترسناک می‌زنند به عنوان مبتلایان به اسکیزوفرنی معرفی می‌شوند. اما چقدر این تعاریف با تعاریف علمی که از اختلال اسکیزوفرنیا وجود دارد هماهنگ است. طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان پزشکی اسکیزوفرنیا یک نوع اختلال روان پریشی است که مشخصه اصلی آن توهم، هذیان، رفتار آشفته، گفتار آشفته و علائم منفی است. برای آشنایی بیشتر با علائم و علل بیماری اسکیزوفرنی در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

منبع : بیمار اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی

علائم و نشانه های اسکیزوفرن و بیمار اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (به زبان آلمانی) یکی از شدیدترین اختلال‌های روانی است و به مبتلایان در اصطلاح عامیانه و غیرتخصصی اسکیزوفرن نام می‌گویند. روانپزشکان و روانشناسان بالینی برای تشخیص این بیماری وجود دست کم دو نشانه از 3 نشانه اول زیر ضروری است.

1- هذیان ( داشتن یکسری عقاید غلط که در برابر هرگونه استدلال مقاوم هستند)

2- توهم (احساس کردن چیزهایی که دیگران آن‌ها را تجربه نمی‌کنند. برای مثال توهمات دیداری و شنیداری به صورت دیدن یا شنیدن چیزهایی تعریف می‌شوند که دیگران آن‌ها را احساس نمی‌کنند).

3- گفتار آشفته (برای مثال بیمار حرف‌های بی ربط می‌زند و هنگام توضیح یک موضوع به مرور از مسیر اصلی صحبت خارج می‌شود).

4- رفتار آشفته یا کاتاتونیک

5- علائم منفی (یعنی کاهش ابراز هیجانات و بی ارادگی)

علائم مذکور در اختلال اسکیزوفرنی دست کم به مدت 6 ماه ادامه پیدا می‌کنند و منجر به افت قابل توجهی در عملکرد روزمره بیمار می‌شوند. نکته حائز اهمیت اینجاست که اگر این علائم در پی مصرف مواد یا یک اختلال طبی بروز پیدا کنند، دیگر به عنوان اختلال اسکیزوفرنیا در نظر گرفته نمی‌شوند.

طبقه بندی بیماری اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی از هر فرد به فردی دیگر به صورت‌های مختلف ظاهر می‌شود. حتی گاه نشانه‌های بیمار سال به سال دچار تحولاتی می‌شود. براساس نوع توهم و هذیان و علائم ذکر شده اسکیزوفرنی در 5 دسته زیر طبقه بندی می‌شوند. البته در آخرین نسخه DSM برخی از این دسته ها حذف شده و در یک طیف مشخص می‌شوند. با این حال در میان درمانگران هنوز از طبقه بندی زیر استفاده می‌شود.

1- پارانوئید

2- آشفته

3- کاتاتونیک

4- نامتمایز

5- باقی مانده

شیوع بیمار اسکیزوفرنی

شیوع اختلال اسکیزوفرنی به طور کل در جمعیت عمومی چیزی در حدود 3/0 تا 7/0 است. البته با توجه به قومیت، نژاد، کشور و منطقه جغرافیایی تفاوت‌هایی در این زمینه دیده می‌شود. طبق بررسی‌ها تظاهرات بالینی علائم در زنان و مردان شبیه به هم نیست. برای مثال مردان علائم منفی و سیر طولانی‌تری را نشان می‌دهند، در حالیکه اسکیزوفرنی در زنان با علائم خلقی بیشتر و تظاهرات گذراتر همراه است. اما به طور کل خطر بروز این بیماری در دو جنس مساوی گزارش می‌شود.

علل ابتلا به اسکیزوفرن و بیمار اسکیزوفرنی

در توضیح علت دچار شدن به بیماری اسکیروفرنی متخصصین عوامل خطرساز مختلفی را مطرح می‌کنند که در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

1- عوامل محیطی

از جمله عوامل محیطی مرتبط با بیماری اسکیزوفرنی فصل تولد است. در واقع نتایج پژوهش‌های انجام شده در این زمینه حاکی از این مسئله هستند که اسکیزوفرنیا در متولدین اواخر زمستان و اوایل بهار برخی مناطق بیشتر است. همچنین بروز اسکیزوفرنیا و اختلالات مرتبط با آن در کسانی که در مناطق شهری پرورش می‌یابند و متعلق به برخی اقلیت‌های قومی هستند، بیشتر است.

2- عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی

بیماری اسکیزوفرنی از جمله اختلالات روانی است که عوامل ژنتیکی نقش بسیار زیادی در بروز آن دارند. مطالعات پژوهشی بیانگر این یافته هستند که آسیب پذیری نسبت به ابتلا به این اختلال توسط طیفی از آلل‌های شایع و نادر منتقل می‌شود. البته آلل‌های خطرناک که تاکنون شناسایی شده‌اند مختص به بیماری اسکیزوفرنی نبوده و در سایر اختلالات روانی مانند دوقطبی، افسردگی و طیف اوتیسم نیز دیده می‌شوند.

از جمله دیگر عوامل فیزیولوژیکی که خطر ابتلا به اسکیزوفرنیا را افزایش می‌دهند می‌توان به عوارض بارداری و زایمان، سن بالای پدر و هیپوکسی اشاره کرد. همچنین سایر مشکلات پیش از زایمان یا مرتبط با آن نظیر عفونت، دیابت و سایر بیماری‌های مادر نیز می‌توانند در این مشکل نقش داشته باشند.

پیامدهای کارکردی بیمار اسکیزوفرنی

مبتلایان به بیماری اسکیزوفرنی با طیف گسترده‌ای از اختلالات در عملکرد شغلی و اجتماعی رو به رو هستند. آن‌ها به دلیل بی‌ارادگی یا سایر مشکلات ناشی از بیماری خود از پیشرفت تحصیلی یا حفظ شغل خود باز می‌مانند. بیماران اسکیزوفرن اغلب نسبت به پدر و مادر خود در ردیف‌های شغلی پایین‌تری استخدام می‌شوند، اکثر آن‌ها ازدواج نمی‌کنند و ارتباط محدودی با اعضای خارج از خانواده‌شان دارند. اگر همسر یا نامزدتان دچار این بیماری است، حتما مقاله ازدواج با اسکیزوفرن را مطالعه نمایید.

جلوگیری از پیشرفت اسکیزوفرن و بیمار اسکیزوفرنی

درمان‌اختلال اسکیزوفرنیا بیش از هرچیز به دریافت داروهای آنتی سایکوتیک وابسته است. این داروها تا حد زیادی به کنترل علائم روان پریشی نظیر توهم و هذیان کمک می‌کنند. از آنجایی که سطح شناختی در اکثر بیماران اسکیزوفرن پایین است رواندرمانی بیشتر با رویکرد رفتاری و حمایتی ارائه می‌شود.

به عبارت دیگر درمانگران تلاش می‌کنند نوعی حمایت اجتماعی برای بیمار فراهم کرده و مهارت‌هایی را به او بیاموزند تا بتواند با وجود بیماری از پس زندگی روزمره خود بربیاید و توانمندی بالاتری داشته باشد. از جمله دیگر روش‌های درمانی که به درمانجویان مبتلا به اسکیزوفرنی کمک می‌کند، گروه درمانی است. در حقیقت شرکت در گروه منجر به بهبود علائم منفی شده و مشکلاتی نظیر کاهش عملکرد اجتماعی و انزوا طلبی را بهبود می بخشد.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلالات روانی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سوالات متداول